Hoeveel landgoederen zijn er in Nederland?
Nederland is verrassend rijk aan landgoederen: historische buitenplaatsen, adellijke jacht- en ontginningslandgoederen en moderne natuurerfgoedterreinen. Volgens recente registraties stonden er eind 2022 ruim 3.100 landgoederen geregistreerd met een status onder de Natuurschoonwet, en wanneer je ook kleine particuliere buitenplaatsen meetelt, spreekt men vaak van ongeveer 3.000 landgoederen in Nederland. Niet alle landgoederen hebben een officiële NSW-status en niet elk landgoed is openbaar toegankelijk; de cijfers geven wel een goede indruk van de schaal en het belang van dit erfgoed in het Nederlandse landschap.
Tegelijkertijd zijn er nog honderden kastelen en historische buitenplaatsen (veel bronnen noemen circa 600 kastelen en buitenplaatsen) die een bezoek waard zijn. Sommige terreinen zijn uitgestrekt, de grootste reiken tot meerdere duizenden hectares, en zijn vaak belangrijke natuur- en wandelgebieden.
Hoeveel landgoederen in NL en welke zijn populair?
Er zijn landgoederen die vanwege geschiedenis, tuinkunst of toegankelijkheid extra populair zijn bij bezoekers. Enkele veelbezochte voorbeelden die vaak in overzichten terugkomen zijn:
- Landgoed Twickel (Overijssel): een groot landgoed met kastelen, tuinen en openbare wandelroutes.
- Kroondomein Het Loo & De Hoge Veluwe (Gelderland): uitgestrekte jachtterreinen en nationaal park-achtige gebieden die ook cultureel aantrekkelijk zijn.
- Landgoed Clingendael (Zuid-Holland): bekend om de fragiele en beroemde Japanse tuin die slechts beperkt open is.
- Duivenvoorde en andere buitenplaatsen nabij Den Haag: makkelijk te combineren met stadsbezoek.
- Klassieke buitenplaatsen en kasteeltuinen zoals Weldam en De Wiersse: historisch interessant en vaak goed vrij toegankelijk.
Deze voorbeelden illustreren de verscheidenheid: van formele tuinen tot wilder wordende jachtterreinen en grote natuurparken. Voor een indruk van de grootste en meest bezochte landgoederen bestaan speciale lijsten en regionale routes. Lees hieronder meer over hoeveel landgoederen er in Nederland zijn.
Wat kun je doen op een landgoed?
Op veel landgoederen kun je wandelen, fietsen, vogels kijken, tuinarchitectuur bestuderen of (bij speciale openstellingen) rondleidingen en evenementen bijwonen. Sommige buitenplaatsen organiseren tentoonstellingen, rondleidingen door het huis of culturele activiteiten in zomermaanden. Let bij bezoek altijd op toegankelijkheid: delen van een landgoed kunnen privé zijn of slechts op specifieke tijden openstaan.
Overnachtingsmogelijkheden
Overnachten op een landgoed is populair: het geeft de mogelijkheid om de rust en sfeer van het erfgoed langer te ervaren. Er zijn verschillende verblijfstypen die regelmatig op landgoederen aangeboden worden:
- Hotels en kasteelhotels: sommige landgoederen hebben een hotel in het hoofdgebouw of landhuis met klassieke kamers en volledige service, ideaal voor wie comfort wil combineren met historische ambiance. Een bekend voorbeeld is een landgoed met hotelaccommodatie vlak bij de duinen en grote parken.
- Bed & Breakfasts en kamers in het koetshuis: veel kleinere landgoederen bieden B&B-kamers of zelfstandige gastenverblijven in bijgebouwen zoals koetshuizen of jachthuizen. Deze optie is intiem en vaak kleinschalig.
- Vakantiehuizen en groepsaccommodaties: statige huizen, paviljoens of verbouwde stallen worden vaak als vakantiewoning verhuurd, geschikt voor families of vriendengroepen.
- Bijzondere overnachtingen (kasteelkamers, boomhutten, glamping): er is een groeiend aanbod van bijzondere accommodaties op landgoederen, variërend van kasteelkamers tot luxe glamping-plaatsen op het terrein. Platforms en streekorganisaties verzamelen regelmatig deze bijzondere opties.
- Natuurkampeerterreinen en rurale campings: op sommige (grotere) landgoederen zijn kleinschalige kampeerterreinen of trekkershutten te vinden, vaak met minimale voorzieningen en veel privacy.
Praktische tips voor bezoek en overnachting
- Controleer vooraf openingstijden en publieke routes: veel landgoederen hebben delen die privé zijn of alleen tijdens rondleidingen toegankelijk.
- Boek accommodaties op tijd, zeker in vakantieseizoen en rond speciale openstellingsweken van tuinen.
- Kijk naar lokale arrangementen: veel regio’s combineren overnachting met fiets- of wandelroutes over meerdere landgoederen.
- Respecteer natuur en erfgoed: volg aangewezen paden, houd honden aan de lijn waar nodig en neem geen voorwerpen mee uit tuinen of gebouwen.
Ruim 3100 landgoederen in Nederland
Landgoederen vormen een belangrijke laag in het Nederlandse culturele en natuurlijke erfgoed: er zijn grofweg zo’n drie duizend landgoederen en honderden kastelen en buitenplaatsen in Nederland, variërend van privéterreinen tot publiek toegankelijke parken en nationale domeinen. Wie wil bezoeken of erop wil overnachten heeft volop keuze: van luxe hotels en kasteelkamers tot bed & breakfasts, groepshuizen en natuurlijke kampeerterreinen. Plan je bezoek slim, kies het landgoed dat past bij je interesse (tuinarchitectuur, wandelen of rust) en geniet van de rustige, historische sfeer die deze plekken uniek maakt.
